Artykuły

Zamach majowy. Dzień żałoby. Pogrzeb zabitych żołnierzy i cywilów

Groby ofiar zamachu z 1926 r. na Powązkach ( Wikimedia )

.

„Robotnik” nr 136 z 18 maja 1926 r

.

Smutny dzień powitało wczorajsze słońce majowe; chować miano zabitych podczas ostatnich walk żołnierzy i cywilnych.

Już o godzinie 9 odprawiono nabożeństwo żałobne w kościele Ewangelickim przy ul. Królewskiej. O godz. 10 odbyło się nabożeństwo w kościele Garnizonowym przy ul. Długiej. Na nabożeństwo przybyli: generałowie Orlicz – Dreszer, Tokarzewski, komendant miasta i inni oraz delegacje pułków. Wreszcie o godz. 11 odbyło się nabożeństwo w cerkwi prawosławnej na Pradze.

Ale smutek szedł dopiero długą piaszczystą drogą na Powązki…

Kobiety, dzieci, starcy. Czarne szale, chustki, łachmany, łzy błyszczące w oczach i usta zaciśnięte, wykrzywione bólem i wola, co tamuje szloch wyrywający się z piersi — to rodziny zabitych, przeważnie nędza, biedota bogatsi bowiem odebrali zwłoki swych bliskich i w rodzinnych grobach na Powązkach chowają…

Długa wędrówka wśród kurzu drogi na cmentarz wojskowy…Już czekają cztery długie doły i rzędami stojące trumny… Płacz, łzy i skargi…

Około godziny pierwszej zajeżdżają samochody: władze, generalicja i wreszcie duchowieństwo z biskupem Gallem na czele…

Liczni przedstawiciele instytucji społecznych, wreszcie delegacje pułków z wieńcami, a potem błyszczą karabiny — to stoją u grobu poległych towarzyszów broni 30 i 22 pułki piechoty, dalej proporczyki, lance, to 7 pułk ułański. Warta honorowa 36 i 30 p. strzelców kaniowskich (po 1 baonie), szwadron 1 pułku szwoleżerów i bateria 1 p. art. pol. Biskup Gall święci trumny… ale te ciche łzy, co spływają z oczu tych, co kochali, także są chyba święte.

Minutę ciszy żałobnej przerwano… to długo tłumione szlochy wybuchły, na trumny rzucają się kobiety, z jękiem padają imiona: Stasiek, Bolek, Franek… A potem towarzysze broni ziemię sypią na rzędy trumien, co w dołach spoczęły jedna obok drugiej… Pożegnanie ostatnie… na piasku nad trumnami ręce się wyciągają! Lecz jeszcze smutniej wyglądają te, nad którymi nikt nie stoi, na tabliczce zaś drewnianej N. N. i numer „nieznanego nazwiska”, takich jest wielu, o bardzo wielu, są i kobiety… a przecież i oni mają gdzieś rodziny… co płakać będą….

Odjechały auta, odjechali generałowie, księża, dygnitarze. Zostały gromadki nad grobem, zbite, drżące. A nad wszystkim unosi się smutek straszny, przejmujący, bo niepocieszony… Spokojnie tylko stoją matki i żony robotników — one nie płaczą, uciszyły łkania, bo one wierzą, że z krwi tej przelanej może kiedyś lepsze jutro dla klasy robotniczej wzejdzie…

Długo, o bardzo długo, wracały kobiety z cmentarza wojsk, na Powązkach, gdzie cztery bratnie mogiły ukryły w swym piaszczystym łonie niejedno serce, co się do życia rwało, do innego, lepszego, piękniejszego jutra. Przekleństwa padały ze zbolałych serc na rząd Chjeno – Witosa, który winien jest krwi przelanej i śmierci tylu ludzi.

* * *

Wczoraj z powodu żałoby przedstawienia w teatrach i kinach zostały wstrzymane, w restauracjach i kawiarniach nie grała muzyka.

Robotnik” nr 136 z 18 maja 1926 r.

.

Przebieg zamachu majowego w relacji „Robotnika” ( cz. 1 )

„Wielka Chwila” – Polska Partia Socjalistyczna wobec zamachu majowego

[ PPS ] Nasz stosunek do Józefa Piłsudskiego

Ze wspomnień o Aleksandrze Sulkiewiczu ( tow. Michale )

Organ PPS „Robotnik” o zdobyciu Kijowa przez armię polską w 1920 r.

Dokumenty procesu brzeskiego ( I )

Inne z sekcji 

Zmiany w rządowej polityce

. Wojciech Mach . UWAGA : najnowsza, arcyważna wiadomość ! Ministerstwo Finansów, po dogłębnych konsultacjach wewnątrz rządowych , postanowiło naszemu umęczonemu społeczeństwu dużo pożyczyć. Przede wszystkim wszystkiego najlepszego pod hasłem : NIECH  SZCZĘŚCIE  NAM  PROCENTUJE ! Różni redaktorzy donoszą ze swych zaufanych  źródeł, iż Ministerstwo Sprawiedliwości wszystkich niepłacących alimenty skieruje na intensywną resocjalizację do szkół […]

Wiersze Jana Zacharskiego: Swój chłop

. Jan Zacharski . To będzie duma współczesnego świata, Obywatelskiego mammy dzisiaj kandydata, Co prezydenckim błyśnie talentem, I niezależnym będzie prezydentem. On jest niezależny ale nie do końca, PIS-owskich zasad jest z niego obrońca. Nie da się ukryć i bądźmy szczerzy, On od Nowogrodzkiej wyłącznie zależy. On tylko Kaczyńskiemu wciąż kłania się nisko, Powinien wkrótce […]