Historia

Opowieści Grzegorza Wojciechowskiego: Więzień twierdzy Landsberg

Budynek więzienia w Landsbergu . Grzegorz Wojciechowski . 11 listopada 1923 roku w pewnym  domu położonym w Uffing, w pobliżu Staffwlsee, na południe od Monachium  należącym do Ernsta Hanfstaengla i jego małżonki został zatrzymany przez policję pewien mężczyzna, ubrany według jednej wersji  w białą koszulę nocną, według zaś innej w piżamę, do której miał przypięte […]

Podwodny Jukatan. Tajemnice świata Majów

. .  Przemysław Jocz   Szkielety ludzi składanych w ofierze krwawym bóstwom oraz cenne zabytki prekolumbijskiej kultury – to tylko część artefaktów, które odnajdują nurkowie badający meksykańskie cenoty. Wśród nich są także Polacy. Udoskonalenie sprzętu do nurkowania otworzyło w drugiej połowie XX wieku dostęp do tajemnic skrytego pod ziemią i wodą systemu meksykańskich jaskiń. Jednak ich eksploracja […]

Bohater getta – kawaler Virtuti Militari

. Lucjan Blit . „Wódz Naczelny nadał 18 lutego 1944 roku pośmiertnie srebrny Krzyż Virtuti Militari inż. Michałowi Klepfiszowi z Warszawy”. Ten krzyż nie zawiśnie na jego grobie. Grób ten pozostanie nieznany, jak prawie wszystkie groby żołnierzy wielkiej Armii Podziemnej w Kraju. Dziwnie, jak sława szła za młodym Michałem. A on sam był zaprzeczeniem wszelkiej za nią pogoni. […]

Biblioteka Lewicy: Uwagi o komunizmie

. „Przedświt” marzec 1919 Mieczysław Niedziałkowski .   Maurycy Barres powiedział, że socjaliści należą do ludzi bardzo konserwatywnych pod względem duchowym. W aforyzmie tym jest dużo prawdy, jeżeli idzie o kraje Europy Wschodniej. Rosyjska socjalna demokracja nie zdobyła się przez lat dwadzieścia swego istnienia na żadną myśl samodzielną, na żadną inicjatywę twórczą. Plechanow, Akselrod, Martow […]

Zamek Grodno. Zagadka papieskiej pieczęci.

. Łukasz Orlicki .   . Zobaczyliśmy ze zdumieniem dwie brodate głowy i wyraźny napis SPASPE. Z drugiej strony imię – BENEDICTUS XIII. Trudno uwierzyć, ale w ręku trzymaliśmy bullę – osobistą, papieską pieczęć! Skąd się wzięła na zamku Grodno?   W październiku bieżącego roku rozpoczął się kolejny etap badań w zamku Grodno. Prowadzony jest […]

Pierwszy strajk w Polsce [ 1690 r. ]

. Walka o byt jest dawna jak człowiek. Walka o wartości społeczne, o znośne warunki życia, pracy i o sprawiedliwie przyznawaną płacę są tak dawne, jak dawny jest wyzysk, panowanie pieniądza i białe niewolnictwo robotnika. Rozwój wielkiego przemysłu, którego narodziny przypadły na wiek XVIII, poza wywołaniem kompletnego przewrotu w dziedzinie gospodarczej i społecznej, stał się źródłem wielu zjawisk nieznanych uprzednio ludzkości. Na […]

Delhi w 1857 roku

Opis starego i nowego Delhi „Czas” 1957, nr 163       Na przestrzeni 48 kilometrów wzdłuż prawego brzegu Dżamny, piętrzą się ogromne ruiny do różnych należące wieków. Widać tam pałace, warownie, kolumny,  kościoły i grobowce, nad któremi wyrastają kopuły i minarety świetniejące blaskiem kolorów. Obok pomników wzniesionych przez Patanów, znaleźć tam można i inne odznaczające […]

„Zimmermanniada” „Moja Baba” – skrót z komentarzem „Naprzodu” ( III )

. „Moja pani”. . „Przyczynek do psychologii księżych gospodyń” . . (Ks. prof. Zimmermanna rozprawa habilitacyjna).* *[ W tym miejscu „Naprzód” przesadził, z cała pewnością nie jest to rozprawa habilitacyjna, aczkolwiek cały dorobek naukowy ks Zimmermanna jest wyjątkowo ubogi. Która z jego nielicznych prac była habilitacją? W tym czasie było ich zaledwie kilka, i choćby […]

Organ PPS „Robotnik” o zdobyciu Kijowa przez armię polską w 1920 r.

 . Prezentujemy artykuł opublikowany 11 maja 1920 roku na łamach organu PPS „Robotnik” dotyczący zdobycia przez Wojsko Polskie Kijowa. Tekst jest bardzo wyważony i politycznie rozsądny, warto go przeczytać, ponieważ wiele tez w nim zawartych potwierdziły późniejsze wydarzenia. Redakcja . Z powodu zdobycia Kijowa . „Rano dn. 8go b. m. do Kijowa wkroczyły wojska piesze […]

Zapomniane historie dawnych pustelników

. Alicja Kliber . Niezwyczajnych miejsc jest obok nas wciąż więcej, niż nam się wydaje. Ukryte w cieniu, za symbolicznymi zamkniętymi drzwiami, czekają na swoją kolej. Dziś otwieram jedne z takich „skrzypiących drzwi” żeby cofnąć się sto, dwieście i trzysta lat w dolnośląskich niezwykłościach. Wolnym krokiem, kamienistą drogą podchodziłam pod górę. Przypominałam sobie to, co […]

Opowieści Grzegorza Wojciechowskiego: Kominform powstał w Szklarskiej Porębie

Grzegorz Wojciechowski       Turystom, którzy przyjadą w Karkonosze do Szklarskiej Poręby polecam spacer, jej główną ulicą 1 Maja, przy jej końcu pod numerem 62 znajdują się dwa budynki, będące dzisiaj własnością Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji, mieści się tam luksusowy ośrodek wypoczynkowy.      Przed II wojną światową i w czasie jej trwania obiekty te pełniły […]

Znaleziono około 2800 monet wartych wstępnie około 2,8 mln! Takiego znaleziska nie było od 100 lat! [Zdjęcia]

. Andrzej Daczkowski . Wszystko zaczęło się od naprawdę sensacyjnego komunikatu Dolnośląskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków, zatytułowanego „Psi nos na tropie… średniowiecznych monet”, który cytujemy poniżej (śródtytuły od redakcji): Takiego znaleziska nie było od 100 lat! Delegatura w Wałbrzychu Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków we Wrocławiu pozyskała ostatnio bardzo cenne zabytki archeologiczne. Twierdząc cenne, mamy na myśli […]

Socjaliści w Legionach

. Jan Krzesławski ( Jan Cynarski ) . Legiony powstały wskutek zjednoczenia usiłowań dwóch obozów – socjalistycznego i narodowo-niepodległościowego [1] – stworzenia podstaw do sformowania siły wojskowej w celu wywalczenia niepodległości kraju. Usiłowania te były odrębne i wzajemnie od siebie niezależne. Zjednoczenie nastąpiło dopiero w obliczu wojny. Każdy bezstronny obserwator, interesujący się w latach 1911-1914 strzelcami, drużynami, związkami i innymi organizacjami […]

Opowieści Grzegorza Wojciechowskiego: Lipara – miejsce politycznego zasłania

. Grzegorz Wojciechowski . Kazimierz Czapiński, w swojej pracy o faszyzmie ( „Faszyzm współczesny”’) wydanej w Warszawie w roku 1932, wspomina o obozie dla internowanych antyfaszystów na wyspie Lipara, należącej do wulkanicznego archipelagu Wysp Liparyjskich, znajdujących się na Morzu Tyrreńskim na północ od Sycylii. Warto więc wspomnieć nieco więcej na ten temat. Wyspy Liparyjskie już […]

Rozwiązanie Komunistycznej Partii Polski

. dr Mirosław Małecki . Jedną z tajemnic ruchu komunistycznego w Polsce była sprawa rozwiązania Komunistycznej Partii Polski w roku 1938.  Jak to się stało, że w przededniu wybuchu działań zbrojnych i w sytuacji podejmowanych  bardzo poważnych decyzji politycznych dotyczących Polski, Moskwa zdecydowała pozbyć się  swojego rozpoznania agenturalnego (taką rolę pełniły partie komunistyczne w ówczesnej […]

SZCZURY – PLAGA OKOPÓW WIELKIEJ WOJNY

.    Piotr Galik . „Tam, gdzie życie traciły miliony ludzi, żyły i rozmnażały się miliony gryzoni…” . Wśród wielu okropności wojny, wspominanych przez świadków i uczestników światowego konfliktu lat 1914-1918, szczególną rolę zajmuje plaga gryzoni, dla których długie linie okopów i fortyfikacji polowych były odpowiednim środowiskiem życiowym. Prawdziwym królestwem tych zwierząt stał się chaotyczny labirynt Frontu […]

Śladami Marcina Lutra po Sachsen-Anhalt

  Wojciech W. Zaborowski   Dolny Śląsk graniczy z Saksonią, nie z Saksonią-Anhalt, przeto i turyści przekraczający od strony Polski granicę z Niemcami częściej odwiedzają Drezno i Lipsk niż Magdeburg (stolicę landu), Halle, Dessau czy Wittenbergę. Powodów takiego stanu rzeczy jest kilka, wśród nich bardzo istotną rolę odgrywa historia tego kraju (landu), który w swych […]

Rewolucja 1905-1907. Akcja pod Rogowem ( wspomnienia )

Na zdjęciu autor wspomnień Jan Kwapiński . Jan Kwapiński . Łódzka Organizacja Bojowa, pod kierownictwem tow. Montwiłła dokonała słynnego napadu na pociąg pocztowy pod Rogowem. Było to w drugiej połowie 1906 roku. Represje carskich żandarmów, policji, kozaków szalały w sposób bezwzględny. Cały aparat ucisku i gwałtów utrzymywany był za pieniądze polskich podatników. Wydział Bojowy postanowił konfiskować carskim urzędnikom […]

Opowieści Grzegorza Wojciechowskiego: Jak bolszewicy chcieli podbić Indie

. Grzegorz Wojciechowski . Owładnięci ideą wszechświatowej rewolucji bolszewicy zamierzali nie tylko eksportować swoje idee i wzniecić rewolucję w Europie, ale ich uwagę przyciągała również Azja i to bynajmniej nie te jej  rejony, które już przed rewolucją znajdowały się w składzie carskiej Rosji jak Kazachstan, Emirat Buchary, Chanat Chiwy czy Chanat Kokandu, ale również  Afganistan, […]

Co wiedziały władze II RP o rozwiązaniu Komunistycznej Partii Polski

. Dr Mirosław Małecki .   Koronnym argumentem uzasadniającym rozwiązanie KPP było przekonanie Stalina co do pełnej penetracji struktur partyjnych przez polski kontrwywiad zwany defensywą. Zarzucano im także, że pozostawali nadal na jego usługach. Oskarżeni o te „zbrodnie” ludzie zostali straceni w  tzw. procesach moskiewskich. Na fali rozliczania się ze stalinizmem, po roku 1956, zostali […]

Opowieści Grzegorza Wojciechowskiego: „Atomowy” desant na poligonie w Siemipałatyńsku

. Grzegorz Wojciechowski .   Z chwilą wprowadzenia do arsenału Stanów Zjednoczonych i Związku Radzieckiego broni atomowej, stało się oczywiste, że trzeba będzie opracować taktykę użycia jej w czasie konfliktów zbrojnych. O ile przeprowadzenie ataku lotniczego mającego na celu zniszczenie miast i ludności przeciwnika, zostało już w roku 1945 „przetestowane” przez Amerykanów na dwóch japońskich […]

Z archiwum red. Longina Wojciechowskiego. „List otwarty do Lecha Wałęsy” (dok. 1)

.       Rozpoczynamy publikację dokumentów z lat 1980-1982, znalezionych w pamiątkach po moim ojcu, który będąc z natury kolekcjonerem – filatelistą, a z zawodu dziennikarzem, z dużym pietyzmem gromadził różne druki i ulotki, a także prasę podziemną. Wiele ze zgromadzonych materiałów ma bez wątpienia dużą wartość poznawczą, opowiada o tamtych pełnych emocji czasach, niektóre […]

Źródła do dziejów Dolnego Śląska: Walki o Wrocław w 1474 r.

. Walki o Wrocław w 1474 roku Z chwilą śmierci Jerzego z Podiebradu w roku 1471 przed Jagiellonami otworzyły się możliwości działań w Czechach i na Śląsku. Królewicz wówczas zaledwie 14-letni Władysław Jagiellończyk, koronował się w Czechach, ale Śląska nie objął w posiadanie, chociaż część książąt górnośląskich popierała go. W wyniku zaś wojny jaka toczyła […]

Rozwiązanie kwestii hiszpańskiej

. S. Wierzański . A jednak Hiszpanię opuścili wszyscy… Hiszpanię ludową. Nie pomogły sympatie proletariatu wszystkich bodaj krajów ani bohaterskie czyny armii republikańskiej, która została wreszcie bez broni, ściślej, bez amunicji i bez dopływu nowego żołnierza-ochotnika. Ochotnik ten ciągnął do Hiszpanii ze wszystkich stron świata, by bronić demokratycznej republiki hiszpańskiej przed zalewem faszyzmu-hitleryzmu i najazdem włosko-niemieckim. W […]

Polski cmentarz u stóp Kilimandżaro

. Bożena Bamwenda . „Umarłych wieczność dotąd trwa, dokąd pamięcią się im płaci. „ Wisława Szymborska . Nadszedł czas zadumy, czas wspomnień o tych, którzy od nas odeszli. Pragnę wspomnieć Wygnańców Polskich, którzy odeszli od nas nie dość, że wiele lat temu, to na dodatek z dala od Ojczyzny. Zachęcam do wspomnień o Polakach rozsianych […]

Wrocław w lipcu 1945 roku

. Longin Wojciechowski  . Prezentujemy wspomnienia wrocławskiego dziennikarza red. Longina Wojciechowskiego ( 1926-2011 ), który w lipcu 1945, jako dziewiętnastoletni młody człowiek, przyjechał do Wrocławia, aby szukać lepszych warunków do życia. Redakcja  . Dziwne to było miasto. W zasadzie dzielnica, od której rozpoczynaliśmy zwiedzanie nie była zburzona, ale zniszczenia były widoczne na każdym kroku. Brak […]

Opowieści Grzegorza Wojciechowskiego: Bunt Berlina 1953

. Grzegorz Wojciechowski . W pierwszych dniach czerwca 1953 roku, wśród aktywu partyjnego enerdowskiej partii komunistycznej – SED (Sozialistische Einheitspartei Deutschlands – Socjalistyczna Partia Jedności Niemiec) zapanowało ożywienie.  W Berlinie zaczęto mówić o „nowym kursie”, który miał całkowicie zmienić dotychczasową linię partii i doprowadzić w konsekwencji do głębokich zmian gospodarczych, a następnie  również i zmian […]

Ponury obraz. Skazanie sowieckich generałów. Konsekwencje.

. Nie przypadkowo publikujemy ten artykuł Kazimierza Czapińskiego opublikowany w „Robotniku” w roku 1937, znajduje się w nim wiele istotnych i trafnych uwag o totalitarnej władzy. Wiele z nich mimo upływu czasu, jest jednak dalej bardzo aktualnych i przystaje do naszej dzisiejszej politycznej rzeczywistości, jak chociażby uwagi Czapińskiego o „klikowości” systemu totalitarnego.  . Kazimierz Czapiński […]

Dokumenty procesu brzeskiego ( I )

. Trochę wiedzy o prawdziwych więźniach politycznych, a nie o politykach więzionych za przestępstwa. To, że ktoś jest politykiem i idzie do więzienia za popełnione przestępstwo nadużycia władzy, to wcale nie znaczy, że jest więźniem politycznym. Redakcja Magazynu Dolny Śląsk .   Interpelacja posłów Związku Parlamentarnego Polskich Socjalistów, Klubu Parlamentarnego Posłów Chłopskich oraz Klubu Narodowej […]

Opowieści Grzegorza Wojciechowskiego: Kapitał utopiony w Kolei Sowiogórskiej

. Grzegorz Wojciechowski .   Niegdyś obszar Gór Sowich częściowo znajdował się w obrębie Hrabstwa Kłodzkiego, jednym z granicznych punktów było największe wzniesienie tych malowniczych gór Wielka Sowa. Góry choć nieduże, są jednak trudne do przejazdu, jest tu sporo szczytów o dość dużej wysokości bezwzględnej i w dodatku dużym kącie nachylenia, pod względem komunikacyjnym miejscowy […]

Józef Piłsudski wobec Ukrainy ( cz. 1 )

. Dzięki uprzejmości pana prof. dr. hab. Andrzeja Małkiewicza, otrzymaliśmy do publikacji dwa pierwsze rozdziały jego nowej książki ” Geneza wyprawy kijowskiej. Józef Piłsudski wobec Ukrainy do 1820 roku. Studium myśli politycznej”. Ze względu na znaczną objętość tego materiału, podzieliliśmy go na części. Redakcja. . Tekst objęty prawami autorskimi, kopiowanie i publikowanie bez wiedzy i […]

Wrocławscy dziennikarze w międzynarodowych misjach pokojowych ONZ. Korea 1954-1955

  Michał Żywień Polacy wielokrotnie uczestniczyli w misjach międzynarodowych. Opinia publiczna albo akceptowała udział Polaków w tych akcjach, albo się nimi po prostu nie interesowała. Uczestniczyłem w kilku takich misjach. Tu chcę opowiedzieć o tej w Korei, gdzie po zakończeniu wojny w roku 1953 Polska była członkiem komisji międzynarodowej nadzorującej rozejm (byłem tam z drugim […]

Opowieści Grzegorza Wojciechowskiego: Wielka ucieczka z Festung Breslau

. Grzegorz  Wojciechowski  . 12 stycznia 1945 roku, z radzieckiego przyczółka pod Baranowem Sandomierskim, ruszyła w kierunku Berlina ofensywa radziecka, która w historii nosi nazwę operacji wiślańsko – odrzańskiej. Stalin do tego decydującego uderzenia kazał zgromadzić 2 200 000 żołnierzy; 36 000 dział i moździerzy; 6460 czołgów i samobieżnych dział pancernych, z powietrza miały atakować […]

O Akcji „Wisła” inaczej

. Faszyzmu nie wyróżnia liczba jego ofiar, lecz sposób ich zabijania. Jean-Paul Sartre . Akcja „Wisła”, (także – operacja „Wisła”) to akcja pacyfikacyjna o charakterze wojskowym przeprowadzona w latach 1947–1950 przez struktury państwowe Polski Ludowej przeciwko Ukraińskiej Powstańczej Armii (a także Organizacji Ukraińskich Nacjonalistów) działającej na terytorium RP, w celu odcięcia jej oddziałów od naturalnego zaplecza. Polegała na masowym wysiedleniu ludności cywilnej z […]

Opowieści Grzegorza Wojciechowskiego: Tajemnice Księżej Góry w Karpaczu

. Grzegorz Wojciechowski . Na równi pomiędzy Karpaczem Dolnym a wioską Ściegny, wznosi się niewielkie, ale strome wzgórze w kształcie kopca – to Księża Góra. Liczy ona 628 m. n. p. m. wysokości, czyli szczyt jej położony jest prawie kilometr poniżej wierzchołka pobliskiej Śnieżki. W swojej długiej historii miała wiele nazw : Szpiczasta Góra – […]

Kim pan jest kapitanie Tom? cz. 1

. Dr Mirosław Małecki . Było kwietniowe popołudnie 1943 roku. Przed okazały budynek apteki w Przysusze  ( Krais Tomaszów Mazowiecki  Dystrykt Radom ) zajechał samochód osobowy na niemieckich numerach rejestracyjnych. Wysiadł z niego około trzydziestoletni mężczyzna o wysportowanej sylwetce. Dla mieszkańców miasteczka nie było tajemnicą, że ten gość był jakąś wysoką figurą w radomskiej konspiracji. […]

Opowieści Grzegorza Wojciechowskiego: Wojenne losy ołtarza Wita Stwosza

. Grzegorz Wojciechowski . Z Krakowa do Norymbergii i z powrotem – wojenne dzieje ołtarza Wita Stwosza     W sierpniu 1939 roku, wobec bezpośredniego zagrożenia militarna agresją ze strony Niemiec władze polskie postanowiły, aby słynny ołtarz Wita Stwosza z kościoła Mariackiego w Krakowie przenieść w bezpieczne miejsce. Tak też zrobiono odłączono od szafy ołtarza […]

Jan Długosz o poddaniu się książąt śląskich Luksemburgom (11)

. Jan Długosz o poddaniu się książąt śląskich Luksemburgom . Książęta polscy, prawem następstwa dziedziczący na Śląsku, a najbliżsi Czech sąsiedzi, jako to: książę opolski, cieszyński, głogowski, legnicki, żegański, cieniewski (Stinaviensis), falkenberski i brzeski, zazdrosnem i niemiłem patrząc na to okiem, że Władysław Łokietek, mimo ich wiedzy i chęci, przywdział koronę polską, mienił się i […]

Opowieści Grzegorza Wojciechowskiego: Z dziejów kłodzkiej twierdzy. Dwa serca przeciw koronie

. Grzegorz Wojciechowski   Z murami ogromnej kłodzkiej twierdzy wiąże się pewna niezwykle romantyczna historia. Jest ona jako żywo wyjęta z fabuły filmu z gatunku płaszcza i szpady, co też spowodowało zainteresowanie nią wielu pisarzy, a także filmowców. Jest ona częścią historii życia barona Friedricha von der Trencka i jego miłości do siostry cesarza Fryderyka […]

Źródła do dziejów Dolnego Śląska (10): Powinności poddanych wobec klasztoru w Trzebnicy

Klasztor w Trzebnicy – romańska krypta św. Bartłomieja . Powinności poddanych klasztoru trzebnickiego z początków XIII wieku. . (…) Ja, Henryk, książę Śląska, wiadomym czynię obecnym i przyszłym, że, budując klasztor św. Bartłomieja w Trzebnicy, tych służebników i sługi wraz z potomstwem nadałem prawem wieczystym na służbę dziewicą poświęconym Bogu. Owi, którzy zowią się gośćmi, […]

Źródła do dziejów Dolnego Śląska (8) Ludwik Waryński we Wrocławiu

. Ludwik Waryński o ruchu robotniczym i socjalistycznym we Wrocławiu . Wrocław w styczniu 1883 (…) tutejsza ludność polska w sprawach ogólnorobotniczych stosunkowo niezmiennie mały przyjmuje udział. Zaprząta ją najwyłączniej walka rządu z katolicyzmem. Z tego też tytułu jest ona z rządem niby w opozycji. Zresztą słucha ślepo we wszystkim księdza lub lada warchoła, co […]

Źrodła do dziejów Dolnego Śląska (6): Gall Anonim o wojnie polsko-niemieckiej w 1109 r

. Gall Anonim o wojnie polsko-niemieckiej w 1109 r. . Gdy cesarz [ Henryk V – 1081-1125] widział w te walki godziny, że już ani bronią, ani groźbą, ani też darami ni obietnicami nie może nakłonić owych mieszczan upartych do poddania miasta [ Głogowa], ani też dłużej stojąc w miejscu onym niczego więcej nie może […]

Źródła do dziejów Dolnego Śląska (4): Dom pracy przymusowej w Świdnicy

  Świdnica 2 III 1802 Założenie tego domu opiera się na najwyższym rozkazie królewskim datowanym w Lesznie 31 VIII 1800 r. Zakład został otwarty 1. I 1802. Przygotowany na ten cel budynek należał ongiś do jezuitów (…). Według przepisów do zakładu przyjmuje się następujące osoby: a) włóczęgów i próżniaków, którzy wałęsają się po kraju i […]

Opowieści Grzegorza Wojciechowskiego: Szachy to niebezpieczna gra

  Grzegorz Wojciechowski     Jeśli ktoś myśli, że szachy to taka fajna gra, którą się zabawiają wyłącznie spokojni, zrównoważeni i mili ludzie, a w dodatku jest to gra bezkontaktowa, gdzie trudno o kontuzję, jest człowiekiem naiwnym i mało poważnym.     Szachy potrafią wzbudzać skrajne emocje, a nawet silną fizyczną agresje pomiędzy konkurentami, historia tej […]

Źródła do dziejów Dolnego Śląska (3) Życie żaków wrocławskich na początku XVI w.

. Życie żaków wrocławskich na początku XVI wieku . (…) Ruszyliśmy tedy di Wrocławia, głodując po drodze. Przez kilka dni pożywienie nasze stanowiły surowe cebule ze solą, pieczone żołędzie oraz dziczki jabłek i gruszek, a noce spędzaliśmy pod niebem, bowiem mimo próśb o nocleg, nie przyjmowano nas, nieraz nawet szczując psami. Odżyliśmy dopiero dotarłszy do […]

Polacy w Odessie ( 1 )

  Zbigniew Żyromski   Początki naszej obecności w tym rejonie sięgają końca XVIII wieku Odessa jest miastem zaledwie dwustuletnim. Początkowo tereny położone nad Morzem Czarnym zamieszkiwali kolejno Grecy, Słowianie, Turcy i Tatarzy, aż do 1791 roku, kiedy to zostały zajęte przez wojska rosyjskie pod wodzą Aleksandra Wasiljewicza Suworowa. Czwarte co do wielkości miasto RosjiMiasto zostało […]

Służba zdrowia w 27 Wołyńskiej Dywizji Piechoty Armii Krajowej

. Danuta Wojciechowska .     Wojna dotknęła szczególnie boleśnie kobiety mieszkające na Kresach Południowo-Wschodnich. Tu Polacy byli w mniejszości (16,6 %), a tereny te zamieszkiwali głównie Ukraińcy i Rusini. Wołyń to obszar geograficzny położony między wyżynnym Podolem,  a nizinnym Polesiem. Od 1919 r. wschodnia część Wołynia należała do Radzieckiej Ukraińskiej Republiki, zachodnia do II Rzeczypospolitej. […]

O Stanie wojennym i Generale raz jeszcze…

. Andrzej Lewandowski . W Głosie Weterana i Rezerwisty nr (378) z grudnia 2020 roku w artykule pt. „13 grudzień 1981 – ratunkiem dla Polski” autor, a jednocześnie prezes naszego związku Marek Bielec zaprosił wszystkich służących zarówno w armii jak i w gospodarce narodowej do pisania wspomnień. Mam nadzieję, że wielu naszych członków i nie […]

Opowieści Grzegorza Wojciechowskiego: Sprawa Hansa Ulricha Schaffgotscha pana na Chojniku

. Grzegorz Wojciechowski .            23 maja 1618 roku, w niezbyt odległej od zamku Chojnik Pradze, doszło do wydarzenia, które przez najbliższe trzydzieści lat miało olbrzymi i tragiczny wpływ na życie społeczeństwa prawie całej Europy. Tego bowiem dnia, z okna zamku na Hradczanach, wyrzucono dwóch katolickich namiestników cesarza Macieja – Jarosława Borzitę i Wilhelma […]

STAN WOJENNY WE WROCŁAWIU – ( cz. 1 – WSTĘP )

. Rozpoczynamy publikację pracy Krzysztofa Małeckiego (młodszego) i Mirosława Małeckiego dotyczącą okoliczności wprowadzenia stanu wojennego i jego przebiegu we Wrocławiu w latach 1981-1982. Z uwagi na znaczna objętość tekstu będziemy go publikować na naszych łamach w częściach, po to, aby ułatwić jego czytanie. REDAKCJA . Krzysztof Małecki (młodszy), Mirosław Małecki . 13 grudnia 1981 roku […]

Zimmermanniada na Uniwersytecie Jagiellońskim, czyli wojna o „Moją Babę” ( I )

. Grzegorz Wojciechowski . Znane nam są powszechnie dzieje wojny trojańskiej, której przyczyną była piękna Helena. Mniej natomiast znane są dzieje innej wojny o kobietę, jaka toczyła się w latach 1910-1911 w czcigodnych murach krakowskiej wszechnicy. W historii nosi ona nazwę wojny o „Moja Babę”, lub „Zimmermanniady”, a jej główną bohaterką było dzieło naukowe popełnione […]

Wrocławscy dziennikarze w pokojowych misjach ONZ. Panmundżon 1954-1955.

Stanisław Łapeta Dzięki uprzejmości redakcji „Odrodzonego Słowa Polskiego” prezentujemy czytelnikom wspomnienia wrocławskiego dziennikarza Stanisława Łapety, który w latach 1954-1955 przebywał na misji ONZ w Korei . Właśnie odbywałem służbę wojskową jako pisarz w kancelarii personalnej 40 Pułku Zmechanizowanego w Bolesławcu, gdy przyszło pismo z Ministerstwa Obrony Narodowej. Polecono wytypować dwóch żołnierzy służby zasadniczej do Jednostki […]

Grudzień 1970 roku – dokumenty ( I )

. W tym roku minie 50-ta rocznica wydarzeń grudnia 1970 roku, nasza redakcja będzie publikować z tej okazji  teksty poświęcone tym wydarzeniom oraz autentyczne dokumenty. Poniżej przedstawiamy pierwszy z dwóch listów Władysława Gomułki do KC PZPR, w którym przedstawia on swój punkt widzenia na przebieg wydarzeń w czasie tych dramatycznych grudniowych dni.  Redakcja . Grudzień […]

Tacy maleńcy na łupinie orzecha stojąc. Odyseja rodzaju ludzkiego

  Grzegorz Wojciechowski Bogusław Andrzej Dębek. Europejczycy. Słowianie, seria Początki Ludów, wydawnictwo Bellona, Warszawa 2019 r., s. 295.       Rzadko się zdarza, że książka traktująca o przeszłości i to tej nawet bardzo odległej, opowiada w dużej mierze o przyszłości, tak właśnie jest z książką Bogusława Andrzeja Dębka Europejczycy. Słowianie.  Nie sposób czytając ją nie oddać […]

Działalność Związku Młodzieży Wiejskiej na wrocławskich uczelniach w latach 1968-1973

. Henryk  Bartoszewski . Lata 1968 – 1973 to okres szczególny w historii ZMW na uczelniach wyższych i bardzo dynamiczny w działalności studentów ze środowiska wiejskiego. W roku 1968 wprowadzono dodatkowe punkty przy zdawaniu na uczelnie wyższe dla młodzieży ze środowiska wiejskiego i robotniczego mające na celu wyrównać poziom nauczania ze środowiskiem miejskim. Ta premia […]

Jak Rosja podbiła Azję Centralną

.   Grzegorz Wojciechowski . WSTĘP – AZJA CENTRALNA  W  DRUGIEJ  POŁOWIE  XIX w.   Historia podboju, przez carską Rosję, olbrzymich terytoriów Azji Centralnej jest w polskiej literaturze niemal całkowicie nieznana.  W drugiej połowie XIX wieku przyłączono do państwa carów, lub uzależniono od niego,  trzy niepodległe państwa : Emirat Buchary, Chanat Chiwański i Chanat Kokandzki, […]

Walka o niepodległość i jej wyniki na ziemiach polskich w latach 1917-1920. ( cz. 1 )

. Prof. Zbigniew Wiktor Uniwersytet Wrocławski   1. Wpływ Rewolucji Październikowej na proces rewolucyjny epoki   Rok 2018 ogłoszony został przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej jako „Rok 100-lecia Niepodległości Polski”. Towarzyszyły mu liczne wydarzenia  gloryfikujące wydarzenia i osobistości zasłużone dla odrodzenia niepodległości państwa polskiego. Odrodzenie Rzeczypospolitej  Polskiej jest postrzegane przez panującą obecnie burżuazję  i jej zagranicznych […]

O tak zwanej „polityce historycznej”

. Grzegorz Wojciechowski .   Historia zawsze była płaszczyzną walki ideologicznej pomiędzy różnymi siłami politycznymi, niestety tak jest i obecnie, chociaż trzeba przyznać, że po dojściu do władzy Prawa i Sprawiedliwości, owa walka polityczna zaczyna przybierać wręcz karykaturalne wymiary. Jest rzeczą oczywistą, że w czasach Polski Ludowej wiele, a nawet bardzo wiele, niewygodnych politycznie faktów […]

Z Pobytu II Brygady w Rosji

. Kazimierz Pużak . Spośród wydarzeń, które przed dwudziestu laty poprzedziły powstanie Niepodległego Państwa polskiego, przejście II Brygady Legionów Józefa Hallera pod Rarańczą i jej marsz w kierunku Ukrainy, należą niewątpliwie do najważniejszych i poniekąd przełomowych. Albowiem należy pamiętać, że decyzja II Brygady przerwania się z bronią w ręku przez pierścień otaczających ją wojsk austriackich wypadła w chwili, gdy Niemcy stanęły […]

Ginęli mordowani przez hitlerowców i ich litewskich kolaborantów

. Stanisław Dziuba . Przed Dniem Zmarłych o Ponarach na Litwie, zapomnianym miejscu polskiej kaźni . Ginęli- mordowani przez hitlerowców i ich litewskich kolaborantów.   Polskie wycieczki zwiedzające Litwę nigdy nie omijają Wilna. Żelaznymi punktami tych wycieczek są: katedra,czy najbardziej polski kościół Wilna na Antokolu. No i oczywiście Cmentarz na Rosie z Mauzoleum Matki i […]

Wrześniowe remanenty

. Dr Mirosław Małecki .   Właśnie skończył się miesiąc wrzesień, który przynosi ze sobą pamięć upadku II Rzeczpospolitej. Państwa wyciągniętego z politycznego niebytu przez pokolenia Polaków, które własną krwią, przez 123 lata zaborów, zaświadczały o  jej prawie do istnienia. Wreszcie w latach 1918 – 1921 w walkach zbrojnych i w dyskusjach podczas obrad pokojowych […]

Nota rządu ZSRR z 17 września 1939 roku.

Nota rządu ZSRR z 17.09.1939   . Wojna polsko-niemiecka ujawniła wewnętrzne bankructwo państwa polskiego. W ciągu dziesięciu dni operacji wojennych Polska utraciła wszystkie swoje regiony przemysłowe i ośrodki kulturalne. Warszawa przestała istnieć jako stolica Polski. Rząd polski rozpadł się i nie przejawia żadnych oznak życia. Oznacza to, iż państwo polskie i jego rząd faktycznie przestały […]

Wrześniowe remanenty – Wnioski

. Dr Mirosław Małecki . .Podsumujmy te wydarzenia, które miały miejsce w dwudziestoleciu międzywojennym. II Rzeczpospolita była jednym z największych beneficjentów Pokoju Wersalskiego. Jej geopolityczne położenie usadowiło ją między dwoma mocarstwami: Rosją Radziecką i Niemcami – państwami, które w wyniku Traktatu Wersalskiego czuły się poszkodowane. Robiły wszystko co było w ich mocy , aby ten […]

Listek figowy i genitalia demokracji. Nabici w „Solidarność”

. Grzegorz Wojciechowski .       Sierpień, jak co roku wzbudza refleksje, nad tym co wydarzyło się w Polsce w roku 1980; blisko połowa naszego społeczeństwa wie o fali strajków i społecznym wybuchu, jaki wówczas dokonał się w Polsce z opowiadania rodziców, lub z mediów, które interpretują tamte wydarzenia najczęściej z punktu widzenia opcji politycznej, […]

Opowieści Grzegorza Wojciechowskiego: Bitwa morska pod Navarino 1827

. Grzegorz Wojciechowski .   20 października 1827 roku, francuski okręt liniowy „Breslaw”walczył z flotą turecko-egipską w bitwie w zatoce Navarino      Oblężenie Wrocławia przez wojska napoleońskie w latach 1806-1807 i jego zdobycie przez korpus Hieronima Bonaparte’go, oprócz rozebrania umocnień miejskich, pozostawiło nam w spadku jeszcze jedną ciekawą pamiątkę, otóż od roku 1808 na […]

Wojna polsko-bolszewicka 1919-1920. Do socjalistów wszystkich wolnych krajów

. Przedstawiamy odezwę Centralnego Komitetu Wykonawczego Polskiej Partii Socjalistycznej, skierowaną do organizacji socjalistycznych w Europie, wzywającą do poparcia walki polskich socjalistów przeciwko bolszewickiemu najazdowi oraz artykuł zamieszczony w „Robotniku” na temat stanowiska Komunistycznej Partii Niemiec w sprawie wojny polsko-bolszewickiej, wraz z komentarzem „Robotnika”. Redakcja . Do socjalistów wszystkich wolnych krajów . Towarzysze! . Proletariat polski […]

Mińsk Mazowiecki pod okupacją bolszewicką

. W tym roku mija setna rocznica bitwy pod Warszawą, z tej okazji będziemy publikować na naszych łamach, materiały dotyczące tamtych dramatycznych wydarzeń. Poniżej przedstawiamy ciekawy tekst, który ukazał się w sierpniu 1920 roku na łamach „Robotnika”. Redakcja. . W czwartek d. 12 b. m. w godzinach popołudniowych Mińsk-Maz. zamarł. Ludność w oczekiwaniu ostrzeliwania miasta […]

Wskazania dla towarzyszy w miejscowościach zajętych przez bolszewików

. Wojna ze strony Rosji sowieckiej ma wyraźny charakter najazdu na Polskę., Zasady komunistyczne, w imię których. Rosja sowiecka rzekomo toczy walkę, w niczem nie zmieniają najezdniczego i zaborczego charakteru wojennej akcji sowieckiej. W swojej polityce zewnętrznej zwyrodniały komunizm rosyjski idzie w ślady zaborczej polityki carskiej. Obecnie Rosja sowiecka dąży do odbudowania państwa rosyjskiego w […]

SPOŁECZNE OBLICZE POWSTANIA [ WARSZAWSKIEGO ]

. Zygmunt Zaremba . Od czasu klęski wrześniowej, w której załamał się fizycznie i moralnie system sanacyjnej dyktatury, życie Polski wyraźnie oparło się o siły ludowe. Fundamentem, z którego wyrosła nieugięta walka narodu w czasie okupacji, tak na odcinku wojskowym, jak i cywilnym, były PPS i Stronnictwo Ludowe. Związek Walki Zbrojnej, powstały w końcu 1939 roku, przekształcony później w Armię Krajową, przyjął za podstawę […]

POWSTANIE WARSZAWSKIE

. Zygmunt Zaremba [1944] . Towarzysze i obywatele! . Osamotnieni musieliśmy pod naporem przemożnych sił nieprzyjaciela przerwać walkę. Próżno przez długie dwa tygodnie, okupione najwyższymi cierpieniami ludności i krwawą ofiarą, oczekiwaliśmy, że armia sowiecka stojąca na Pradze przyjdzie nam z odsieczą. Mimo ciągłych obietnic i zapewnień odsiecz ta nie nastąpiła i Niemcy pod bokiem armii sowieckiej zalali ogniem i żelazem dwie […]

76 rocznica Powstania Warszawskiego. Zaczęło się na Żoliborzu

. Wojciech W. Zaborowski . To już 76 lata mijają od wybuchu Powstania Warszawskiego. Z każdym rokiem coraz mniej wśród nas uczestników tego wolnościowego zrywu, z każdym rokiem również coraz częściej zaludniają cmentarze świadkowie owych wydarzeń, którzy wówczas byli małymi dziećmi, dziś zaś dochodzą w swym życiorysie ósmego krzyżyka. To m.in. dlatego, mimo iż rocznica […]

Moralno-polityczne znaczenie powstania warszawskiego

. Tomasz Arciszewski . Dwa układy określiły naszą tragedię i – tragedię Europy w ciągu ostatnich lat dziesięciu: pakt Ribbentrop-Mołotow z 23 sierpnia 1939 r. i umowa w Teheranie z grudnia 1943 roku. Spisek sowiecko-niemiecki kosztował świat 50 milionów istnień ludzkich i spowodował olbrzymie straty materialne. Nas, Polaków, dotknął najpełniej i najboleśniej: z górą 6 milionów obywateli zginęło w walkach na wszystkich frontach świata, w niemieckich […]

[ PPS ] Nasz stosunek do Józefa Piłsudskiego

Józef Piłsudski – obraz Bolesława Barbackiego . „Robotnik nr 278 z 1 października 1929 r. . Mieczysław Niedziałkowski . Pewien okres dziejów socjalizmu polskiego jest bezsprzecznie związany z nazwiskiem Józefa Piłsudskiego tak samo, jak nazwisko Mussoliniego byłoby związane z historią socjalizmu włoskiego, gdyby Mussolini odgrywał w nim kiedykolwiek równie dużą rolę, jak ta, którą odegrał Józef Piłsudski w Polskiej […]

Przebieg zamachu majowego w relacji „Robotnika” ( cz. 1 )

. „Robotnik” nr 131 z 13 maja 1926 r. . Pierwsze wypadki. Przebieg wypadków wczorajszych był następujący: NIEPOKOJĄCE POGŁOSKI. Wczoraj od samego rana rozeszły się pogłoski z jednej strony o napadzie zbrojnym na dom Marszałka Piłsudskiego, a z drugiej — o marszu na Warszawę szeregu oddziałów wojskowych. Mówiono również o rzekomym zaaresztowaniu Marszałka Piłsudskiego; wiadomość […]

75 rocznica kapitulacji stolicy III Rzeszy. W zdobytym Berlinie -wspomnienia

Longin Wojciechowski   Prezentujemy wspomnienia wrocławskiego dziennikarza red. Longina Wojciechowskiego ( 1926-2011 ), który w roku 1945, jako dziewiętnastoletni młody człowiek, wracając z robót przymusowych w Niemczech znalazł się w Berlinie. Redakcja                                           […] Szliśmy teraz już uliczkami o gęstej zabudowie. Coraz więcej było dużych solidnych gmachów i osiedli mieszkaniowych, przypominających niemieckie bloki […]