Artykuły

Chwila liryki. Odsłona trzydziesta druga – Edward Stachura

.

Jan Chudy .

.

Niekoniecznie dosłownie musimy za Gombrowiczem sądzić , że przed formą nie ma ucieczki i ludzie są wobec siebie upozowani i nieautentyczni . Niemniej trudno zaprzeczyć , że każdy z nas gra jakieś role , nieważne czy narzucone czy samo przyjęte niejako w nadziei na większą akceptację . Nawet prawdziwi buntownicy tak naprawdę często całkowicie bądź w znacznej części świadomie kreują się pragnąc umocnić i utrwalić swój kontestatorski wizerunek . Takim też w jakiejś mierze się wydaje się tragiczny bohater dzisiejszej odsłony – Edward Stachura …

Urodził się w 1937 r. we Francji , w rodzinie zarobkowych robotniczych emigrantów . W 1948 r. wrócili do Polski gdzie Steda ( jego artystyczny pseudonim ) czekała niełatwa i konfliktowa adaptacja . Wcześnie próbuje pisania choć początkowo jego utwory przechodzą bez większego echa . Uznanie Henryka Berezy i Jarosława Iwaszkiewicza , publikowanie w redagowanej przez niego „Twórczości” przynosi mu rozgłos i pozycję pokoleniowego barda . Sted kreował się na wagabundę , człowieka niezależnego i wolnego którym niewątpliwie był acz jednocześnie nie przeszkadzało mu to w systematycznych zabiegach o przeróżne stypendia twórcze . Taki tryb życia cieszył go ale i służył do zbierania materiałów do pisania . Jak to określali Bereza, kierował się zasadą życio-pisania” czyli wierności osobistemu doświadczeniu . Na przykład przed napisaniem „ Siekierezady „ pracował jako drwal, aczkolwiek należy zaznaczyć że nie był dokumentalistą tylko swobodnie przetwarzał rzeczywistość . W trakcie spotkań autorskich świadomy swych ograniczeń ( jąkanie się ) wolał śpiewać niż mówić , a choć nie miał dobrego głosu potrafił doskonale nawiązywać prawdziwą więź ze słuchaczami . Zresztą – jego piosenki to przecież najprawdziwsza poezja . Z biegiem lat pogłębiały się u niego stany depresyjne , w kwietniu 1979 r. rzucił się pod pociąg ( stracił prawą dłoń ) zaś 24 lipca tego roku zażył ogromną dawkę leków psychotropowych i się powiesił . Śmierć utrwaliła jego legendę a lata osiemdziesiąte przyniosły prawdziwy kult jego twórczość . Jego dorobek może być różnorodnie oceniany , najważniejsze że przynosił i wciąż budzi autentyczne i prawdziwe wzruszenia ….

Edward Stachura

Życie to nie teatr

Życie to jest teatr , mówisz ciągle , opowiadasz ;

Maski coraz inne , coraz mylne się nakłada ;

Wszystko to zabawa , wszystko to jest jedna gra

Przy otwartych i zamkniętych drzwiach .

To jest gra !

Życie to nie teatr , ja ci na to odpowiadam ;

Życie to nie tylko kolorowa maskarada ;

Życie jest straszniejsze i piękniejsze jeszcze jest ;

Wszystko przy nim blednie , blednie nawet sama śmierć !

Ty i ja – teatry to są dwa .

Ty i ja !

Ty – ty prawdziwej nie uronisz łzy .

Ty najwyżej w górę wznosisz brwi .

Nawet kiedy źle ci jest , to nie jest źle

Bo ty grasz !

Ja , duszę na ramieniu wiecznie mam .

Cały jestem zbudowany z ran .

Lecz kaleką nie ja jestem , tylko ty !

Dzisiaj bankiet u artystów , ty się tam wybierasz ;

Gości będzie dużo , nieodstępna tyraliera ;

Flirt i alkohole , może tańce będą też ,

Drzwi otwarte zamkną potem się .

No i cześć !

Wpadnę tam na chwilę , zanim spuchnie atmosfera ;

Wódki dwie wypiję , potem cicho się pozbieram ;

Wyjdę na ulicę , przy fontannie zmoczę łeb ;

Wyjdę na przestworza , przecudowny stworzę wiersz .

Ty i ja – teatry to są dwa .

Ty i ja !

Ty – ty prawdziwej nie uronisz łzy .

Ty najwyżej w górę wznosisz brwi .

I niezaraźliwy wcale jest twój śmiech .

Bo ty grasz !

Ja – duszę na ramieniu wiecznie mam .

Cały jestem zbudowany z ran .

Lecz gdy śmieję się , to w krąg się śmieje świat !

.

Chwila liryki: Odsłona dwudziesta siódma – Władysław Szlengel

Chwila liryki. Odsłona trzynasta – William Butler Yeats

Chwila liryki. Odsłona szósta – Czesław Miłosz

Chwila liryki. Odsłona pierwsza – Andrzej Mandalian

Inne z sekcji 

Grudzień 1970 roku – dokumenty ( I )

. W tym roku minie 50-ta rocznica wydarzeń grudnia 1970 roku, nasza redakcja będzie publikować z tej okazji  teksty poświęcone tym wydarzeniom oraz autentyczne dokumenty. Poniżej przedstawiamy pierwszy z dwóch listów Władysława Gomułki do KC PZPR, w którym przedstawia on swój punkt widzenia na przebieg wydarzeń w czasie tych dramatycznych grudniowych dni.  Redakcja . Grudzień […]

Co dalej z PiSem?

. Grzegorz Wojciechowski .     Wyborcza porażka, lub jak kto woli zwycięstwo, zmieniło całkowicie pozycję Prawa i Sprawiedliwości na polskiej scenie politycznej. W wielkich bólach partia ta musi oddać władzę i przejść do opozycji, co jest dla jej polityków procesem niezwykle traumatycznym. W normalnych systemach politycznych, jest to oczywiste, że po przegranych wyborach przechodzi […]